Azerbaycan Gulustan Kalesi

Azerbaycan Gulustan Kalesi, Azerbaycan tarihin ilk dönemlerinden bu yana her daim insanların ilgisini çeken ve yerleşme isteği duyduğu bölgelerden birisidir bu durumda ülkeye olan saldırılarda kaçınılmaz olmuştur. Ancak millet olarak tedbirli tutum sergileme yeteneğine sahip olan Azeriler, birbirinden üstün savunma sistemleri geliştirmiş ve bu yollar ile ülkelerinin toprak bütünlüğünü korumayı amaç edinmişlerdir. Özellikle ülkedeki kalelerin sayısının çokluğu bu durumu gözler önüne sermektedir. Gülüstan Kalesi de bu kalelerden en önemlilerinden birisidir.

Azerbaycan Gülüstan Kalesi bu günkü adı ile Goranboy ilçesinde inşa edilmiştir. Kale günümüze sağlam olarak ulaşamamış ancak bazı kalıntılar zamana yenilmemiştir. İnşa tarihi tam olarak bilinmemek ile birlikte bu yönde yapılan araştırmalar neticesinde Kafkasya Albanyası dönemine ait olduğu öne sürülmektedir. Kale kaba taşlardan yapılmış olmasına rağmen üstün düzeyde savunma kabiliyetine sahip olarak hizmet sunmuştur. Tarihte önemli yer tutan Gülüstan anlaşmasına ev sahipliği yapan kalede nehre ulaşan gizli yollar tespit edilmiştir.

Tarihi Bina ve Kaleler

Kalıntı halindeki Gülüstan Kalesinin içinde yerleşim birimleri ve su sarnıçları günümüzde görülebilecek mekânlardır. Azerbaycan’ın tarihine karşı sergilediği hassas tutum bu tür tarihi bina ve kalelerin korunmasında etkili olmaktadır. Yönetim bu yönde çalışmalara destek vermekte ve bu çalışmaların olumlu sonuçları elde edilmeye başlanılmıştır. Turizm alanında yapılan olumlu atılımlar neticesinde tarihe olan titiz davranış kendisini bu tür yerlerde göstermektedir.

Azerbaycan’daki Bakü şehri, dünyanın en büyük insan yapımı gölüne ev sahipliği yapmaktadır. Bu su harikalar diyarına bir saatten az mesafede, antik tarih açısından zengin antik Gence şehri bulunur. Şehrin hazinelerinden biri de Orta Çağ’da Azerbaycan bölgesinde önemli bir tahkimat olan Gulustan Kalesi’dir.

Gülistan Kalesi, Orta Çağ boyunca Azerbaycan bölgesinde önemli bir tahkimattı. 13. yüzyılda Selçuklu Türkleri tarafından Bakü’den yaklaşık 30 mil uzakta bir tepenin üzerine inşa edilmiştir. ‘Gulustan’ adı ‘gül yaprakları tepesi’ anlamına gelir. Tepe, yerel Müslümanlar için kutsaldı ve Muhammed’in buradan cennete yükseldiğine inanılıyor. Pek çok şair de tepenin güzelliği ve ihtişamı hakkında yazmıştır. Ünlü bir Azeri şair ve oyun yazarı olan Muhammed Hüseyin el-Mirza bir keresinde şöyle yazmıştı: ‘Gülistan’ın tepesindeki gülün dikenleri vardır.’

Kalenin Gülistan Sarayı, şimdi Azerbaycan’dan çok sayıda tarihi eser içeren bir müzedir. Ancak bu saray her zaman bir müze değildi. En parlak döneminde birçok Türk aristokratına ve ailelerine ev sahipliği yapmıştır. Sarayın üst katları depo, alt katları ise yaşam alanıydı. Mutfak ve kiler, şimdi zemin seviyesinin altındaydı. Bu noktada, muhtemelen tüm bu insanların bu kadar küçük bir alanda nasıl yaşadıklarını merak ediyorsunuzdur. Eh, geri dönmek için zar zor yeterli yer olduğu için sıkmak zorunda kaldılar.

Gulustan Kalesi’nin tarihi, bir kale olarak geçmişinin ötesine geçer; bugün, popüler bir turistik cazibe merkezidir ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir. Gülistan Kalesi, müze kalitesinin yanı sıra güzel bahçeleri ve turkuaz Hazar Denizi manzaralı teraslarıyla da tanınıyor. Bir kat merdiven sizi denizde Bakü’nün ve tabanında Mountkhaber’in hakim manzarasına sahip bir gözlem güvertesine götürür. Bakü’de Eski Şehir ve Shamakhi Camii gibi diğer yerleri de görebilirsiniz. Azerbaycan’a daha fazla gitmek isteyenler, Bakü’den Nahçıvan’daki Tash Fedgay Meydanı’na manzaralı bir tren yolculuğu yapabilir ve burada Nahçıvan’ın ünlü Sarayı Metsnatsyraty Çar Nicholas II’yi ziyaret edebilirler.

Bir Azeri şairin dediği gibi, ‘Gulustan her zaman olacaktır. bizim kale!’ Bu bir zamanlar Türk kalesi, zengin tarihi sayesinde şimdi Azerbaycan’ın en güzel saraylarından ve turistik yerlerinden biri haline geldi!